Lalka Kafki - recenzja spektaklu

Nauka o zdarzeniach przeszłych, osobach i ich dokonaniach może wydawać się nudna. Nie ma uniwersalnej metody, by w ciekawy, a zarazem prosty sposób, przekazać wiedzę o rzeczach ważnych. Wiąże się to z masą dat do zapamiętania, a przy tym skojarzenia faktów, w którym roku doszło do jakiegoś przełomowego osiągnięcia. Istny dramat – nie tylko dla młodzieży! A co jeśli chce się opowiedzieć o tych wszystkich decydujących sprawach dzieciom? Jak przekazać najmłodszym informacje, chociażby o słynnym pisarzu? Jaką technikę obrać, by pobudzić ich wyobraźnie? Zadanie wydaje się trudne, ale jeśli do pracy wezmą się zawodowcy, temat sam popłynie i to w dobrym kierunku. Wrocławski Teatr Lalek podjął się wyzwania i z okazji swojego 75-lecia stworzył sztukę pt. "Lalka Kafki". Prapremiera miała miejsce 25 września 2021 roku. Przeczytaj naszą recenzję spektaklu!

Zobacz, co o spektaklu mówi Radosław Kasiukiewicz - odtwórca roli Franza Kafki >>

Trzy światy

Przedstawiana historia jest potraktowana z trzech perspektyw. Mianowicie, poznajemy świat Kafkologów, którzy zafascynowani są wszystkim, co się tyczy pisarza, badają i odkrywają coraz to nowsze informacje. To dzięki nim, a właściwie za pomocą maszyny, wchodzimy do Kafkalandii. Ta cudowna kraina to nic innego, jak wyobraźnia artysty. Jest także rzeczywistość, w której żył Kafka, a wszystkie zdarzenia dzieją się w jego ulubionym parku w Berlinie – w Steglitz. Aktorzy bardzo zwinnie przeplatają te trzy płaszczyzny, tworząc niesamowitą, ponad godzinną opowieść.

Spektakl rozpoczyna się konferencją. To właśnie wtedy poznajemy Kafkologów, z których każdy zajmuje się czymś innym: badaniem języka Kafki, jego otoczenia, dorobku czy życia prywatnego. Wszyscy aktorzy brawurowo odgrywali swoje role, co więcej – wypracowali różne charaktery, gesty i mimikę twarzy. Reżyser, Marek Zákostelecký, zadbał o każdy szczegół, zaś na scenie wszystko miało swoje miejsce i cel. Inspicjentka, Elżbieta Chowaniec, dołożyła wszelkich starań, by strona techniczna i organizacyjna przedstawienia również współgrały ze sobą. Udało im sie osiągnąć niemały sukces. 

Nie tylko dla małych

Spektakl kierowany jest przede wszystkim do dzieci. Przedział wiekowy zaczyna się już od szóstego roku życia. Może się wydawać, że Kafka wcale nie jest dla nich odpowiedni, a na pewno z przedstawienia nie wrócą bogatsi o nową wiedzę. Nic bardziej mylnego. Sztukę może oglądać zarówno młode, jak i nieco starsze towarzystwo. To, co dzieje się na scenie, a dzieję się naprawdę sporo, może zainteresować niejedną osobę. Co więcej – reżyser skupił się nie tylko na podstawowych informacjach z życia pisarza, ale i na mniej znanych faktach.

Oprócz żywych aktorów, mamy także lalki. Ich wykonanie oraz profesjonalne ogranie, jest zrobione po mistrzowsku. Idealnie dobrana muzyka, za którą odpowiada Vratislav Śramek, budowała napięcie, a także tworzyła magiczną atmosferę. Szalonych Kafkologów, którzy w karykaturalny sposób, dbali o dynamikę na scenie, stopował wyważony i spokojny Franz Kafka, czyli Radosław Kasiukiewicz. Pisarz, po spotkaniu Klary, małej dziewczynki granej przez Agatę Cejbę, konstruuję fantastyczny świat, w którym główną rolę odgrywa Dora – lalka Klary (Anna Bajer).

Różnorodne środki przekazu

Aby spektakl dotarł do najmłodszych widów, scena musi przyciągać ich wzrok. Aktorzy mają niełatwe zadanie, by skupić na sobie uwagę odbiorców, a przy tym przekazać cenne informacje. W tym przypadku mogło się udać. Sama kreacja Kafkologów, w których wcielają się Kamila Chruściel, Aneta Głuch-Klucznik, Marek Koziarczyk, Grzegorz Mazoń oraz Sławomir Przepiórka – jest połową sukcesu. To właśnie oni, w zabawny, lecz nieprzerysowany sposób, opowiadają o Kafce. Postać pisarza, mimo iż stonowana, nie nudzi, bowiem towarzystwo energicznej młodej damy, dopełnia jego osobę. Tworzą duet, który wprowadza w magiczny świat.

Wraz z rozwojem historii, zaskakują coraz to nowe elementy, które w uzasadniony sposób, pojawiają się na scenie. Kiedy pierwszy raz poznajemy Dorę, robi ona wielkie wrażenie. Aktorka ma nałożoną głowę lalki, którą obserwować można bez końca. Dołożone do tego delikatne gesty oraz swobodne ruchy, nadają Dorze emocje. Nie widząc twarzy odtwórczyni, zdajemy sobie sprawę z tego, co czuje.

Reżyser wykorzystał także środki multimedialne. Jedna z historii opowiedziana jest za pomocą krótkiego filmiku, wyświetlonego na białym płótnie. Na wyobraźnie może także zadziałać dymiący piec, odpowiednie oświetlenie, za które odpowiada Alicja Pietrucka, pojawiające i znikające drzwi, które prowadzą do nowych, nieznanych dotąd miejsc. Całość, sprytnie ze sobą powiązana, opowiada historię, którą można, a nawet chce się zapamiętać.

Wrocławski Teatr Lalek po raz kolejny zaprezentował wartościową sztukę. Jej uniwersalny przekaz z pewnością trafi do małych i dużych widzów. Część informacji podana jest wprost, zaś niektóre stanowią symboliczną wartość. Spektakl jest bardzo dobrym przykładem na to, iż pozornie trudną historię, można odpowiedzieć ciekawymi metodami, które zrozumieją małe dzieci.

Klaudia Kowalik

fot. Natalia Kabanow / materiały WTL