Przed nami 22. Festiwal Kultury Żydowskiej Simcha

22. Festiwal Kultury Żydowskiej Simcha będzie jednym z pierwszych festiwali odbywających się we Wrocławiu po wstrzymaniu organizowania imprez kulturalnych z powodu pandemii covid-19. Tegoroczna Simcha odbędzie się w dniach 5-11 września 2020 w Synagodze Pod Białym Bocianem oraz innych lokalizacjach w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku. W programie festiwalu znajdziemy wiele ciekawych spotkań i niecodziennych atrakcji!

Simcha znaczy radość

Simcha w języku hebrajskim oznacza radość i to właśnie wspólne radosne świętowanie oraz odkrywanie bogactwa żydowskiej kultury jest największą wartością i hasłem przewodnim Festiwalu – co w tym roku wydaje się znaczyć jeszcze więcej. Spotkania i atrakcje zostały zaplanowane z uwzględnieniem wszystkich obecnych zasad reżimu sanitarnego, a mimo tego tegoroczny program daje możliwość uczestniczenia w wielu różnorodnych spotkaniach od koncertów, panelów dyskusyjnych, seansów filmowych, po warsztaty w małych grupach, na które obowiązują zapisy. Tematem przewodnim tegorocznej edycji jest niezwykle interesujący i wielowymiarowy chasydyzm, który podczas Simchy będziemy mieli okazję poznać z rozmaitych perspektyw.

Chasydyzm i nowości w programie

W tym roku Simcha rozpocznie się w sobotę 5 września o godzinie 21:59 od tradycyjnej klezmerskiej hawdali, czyli wyjątkowego koncertu pełnego odniesień do bałkańskich i klezmerskich rytmów, którego publiczność -  jeszcze przed wejściem muzyków na scenę – będzie miała okazję uczestniczyć w tradycyjnej żydowskiej ceremonii hawdali, czyli rozdzielenia czasu świątecznego od czasu powszedniego na zakończenie Szabatu. Tego wieczoru zagra niezwykle żywiołowy zespół BUM BUM ORKeSTAR, który bałkańskie rytmy czuje jak mało kto. Ich występy udowadniają, że tradycja muzyki klezmerskiej w Polsce nie tylko nie umarła, ale nadal jest wielką inspiracją dla kolejnych wykonawców. Festiwalowa niedziela została okrzyknięta dniem chasydzkim i będzie to wprowadzenie do tego zagadnienia, które w różnych odsłonach zostanie przedstawiane publiczności. Tego dnia o 15.00 w Synagodze Pod Białym Bocianem odbędzie się wyjątkowo interesujący panel dyskusyjny „Chasydzi na ziemiach polskich” z udziałem prof. dr. hab. Marcina Wodzińskiego /Uniwersytet Wrocławski./, dr. Wojciecha Tworka /Uniwersytet Wrocławski/ i  Dariusza Dekierta /Uniwersytet Łódzki/. Rozmowę poprowadzi dziennikarz i autor wielu książek Mariusz Urbanek. Ciekawa opowieść czeka nas też o 16.30, gdy odbędzie się spotkanie z Leszkiem Jodlińskim – autorem książki „Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska”, z którym porozmawia redaktor Witold Podedworny z Oficyny Wydawniczej Atut.

Odbędą się także warsztaty z szydełkowania kipy z Olgą Budzan z Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu. Nowością będzie możliwość poznania przepisów kuchni chasydzkiej – jej tajniki odkryje przed nami w swoim wykładzie Mira Gawłowicz prowadząca Restauracje Żydowską Sarah we Wrocławiu. O słowniku chasydzkim usłyszymy natomiast w poniedziałek podczas wykładu Dariusza Dekierta. Z kolei we wtorek chasyd, znany artysta muzyczny, Symcha Keller (w ubiegłym roku odbył się w ramach Simchy jego zachwycający koncert!) poprowadzi specjalnie dla wrocławian warsztaty śpiewów chasydzkich. Będzie też wyjątkowa okazja, by usłyszeć opowiadania chasydzkie, które przeczyta dla festiwalowej publiczności znany i ceniony aktor, reżyser, poeta Bogusław Kierc. Tego nie można przegapić! W programie znalazł się także cały dzień (środa) poświęcony opowieściom o kobietach w chasydyzmie, gdzie m.in. rabinka Małgorzata Kordowicz z Warszawy opowie o tym, czy w judaizmie ortodoksyjnym Żydówki są Żydami?

Z kolei codziennie wieczorem o 21.30 na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem tradycyjnie będą odbywały się bezpłatne i otwarte warsztaty tańca – w tym roku jednak, zgodnie z tematem przewodnim, będą to tańce chasydzkie (prowadzenie Dorota Kapusta). Nowością i wielkim hitem festiwalu są tegoroczne trzydniowe warsztaty filmowe z uznanym holendersko-izraelskim filmowcem Bennym Brunnerem. Warto skorzystać z tej niecodziennej okazji i zapisać się na zajęcia z cenionym twórcą i profesjonalistą. Benny Brunner od początku lat 90. pisze, reżyseruje i produkuje filmy dokumentalne na arenie międzynarodowej. W swojej twórczości podważa ustanowione narracje historyczne poprzez poszukiwanie prawdy, a także promuje w swojej twórczości podstawowe wartości demokracji: prawa i wolności człowieka. Sprzeciw wobec nacjonalizmu i rasizmu należy do jego głównych tematów. Na warsztatach można się będzie nauczyć podstaw tworzenia krótkiego filmu narracyjnego lub dokumentalnego: tworzenia historii, storyboardu, planowania sesji, kręcenia i montażu. Poznamy także tajniki produkcji filmowej oraz nauczymy się podstaw edycji. Warsztaty potrwają d 6 do 8 września.  Zajęcia będą prowadzone w języku angielskim, obecny będzie tłumacz. To jedyne płatne warsztaty podczas festiwalu (za trzy dni zajęć zapłacimy 80 złotych). Rezerwację miejsca zacząć należy od zapisów na maila: zapisy@proarte.org.pl. Nie należy zwlekać z decyzją, gdyż ilość miejsc jest ograniczona! Nową propozycją będą też odbywające się w piątek (11.09.), w ramach przygotowań do Szabatu warsztaty tory, które poprowadzi Jerzy Kichler.

Wyjątkowo ciekawie zapowiada się również interaktywna wystawa „UNDERCURRENT” towarzysząca w tym roku Festiwalowi. Jej autorką jest Noa Heynen – artystka urodzona w Ramat Gan w Izraelu, obecnie mieszkająca w Berlnie a kuratorką Agata Ciastoń. Wystawę będzie można oglądać w mykwie przy Synagodze Pod Białym Bocianem w dniach od 6 do 11 września. Instalacja zaprasza do wnętrza rytualnej łaźni, jak również rozszerza doświadczenie bycia w niej angażując inne niż tylko wzrok zmysły. Zainstalowana na hydraulicznym systemie konstrukcja z kafelków odnosi się do elementów architektury łaźni i wymaga interakcji odbiorców, którzy sami wprawiają ją w ruch i stają się jej niezbędną częścią. W rytuale oczyszczenia w mykwie, podobnie jak w instalacji, kluczową funkcję pełni woda jako uniwersalny symbol zmiany oraz siły. Prace Heynen we Wrocławiu będą prezentowane po raz pierwszy. Do tej pory można było je oglądać na wystawach w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Izraelu i USA, a rzeźby artystki znajdują się w kolekcjach publicznych i prywatnych na całym świecie. Wernisaż wystawy odbędzie się w niedzielę 6 września o 18:00 w mykwie, a spotkanie z artystką i kuratorką (obowiązują zapisy: zapisy@proarte.org.pl) w poniedziałek 7 września o 19.00.

Koncerty: Vox Varshe i kantor Yoni Rose po raz pierwszy we Wrocławiu

Znakomitą okazją do radości jest obcowanie z muzyką wykonywaną na bardzo wysokim poziomie artystycznym, którą zapewnią nam codzienne (od 5 do 1o września) wieczorne koncerty muzyki żydowskiej w Synagodze Pod Białym Bocianem. W tym roku po raz pierwszy zagra we Wrocławiu zespół Vox Varshe ze swoim głośnym, zjawiskowym projektem Noc Nigunów. To dawka nieskrępowanej, transowej energii i głębokiego mistycyzmu zawartego w pięknej, do bólu prawdziwej muzyce chasydów. Niguny, czyli sylabiczne pieśni bez słów oraz ich taneczna odmiana wypełniona częstymi synkopami – rikudami, są specyficzną modlitwą, przy pomocy której w śpiewie i w tańcu, w euforycznym, transowym uniesieniu chasydzi modlą się do Boga. W projekcie Noc Nigunów razem z Vox Varshe (trzonem zespołu jest Anna Woźnicka oraz Olga Mujkić) gościnnie wystąpią Bartosz Szwaciński, Mateusz Szemraj oraz Bartosz Adeb Chamoun.

Po raz pierwszy we Wrocławiu wystąpi także Yoni Rose - kantor społeczności żydowskiej we Frankfurcie nad Menem w Niemczech. Zanim został mianowany na stanowisko kantora, śpiewał z wieloma czołowymi amerykańskimi zespołami operowymi, w tym z Wolf Trap Opera, The Glimmerglass Festival i The Santa Fe Opera. Jako kantor Rose koncertował w Europie i Stanach Zjednoczonych, w tym w Budapeszcie, Pradze i Frankfurcie, a także w miastach w całych Niemczech. Niedawno zaśpiewał koncert z Chórem Wielkiej Synagogi w Jerozolimie pod dyrekcją Maestro Elli Jaffe, a także wystąpił jako gościnny kantor w Jerozolimskiej Wielkiej Synagodze. Tym razem wystąpi z naszym wyjątkowym, wrocławskim i jedynym w Polsce chórem synagogalnym Chórem Synagogi Pod Białym Bocianem we Wrocławiu pod dyrekcją Stanisława Rybarczyka. Na festiwalowej scenie usłyszymy także pochodzącą z Ukrainy Roksanę Vikaluk (Ojfn weg), Olgę Avigail-Mieleszczuk z Jerozolimy (Pieśni Żydowskiego Polesia), Ninę Stiller (Jidysze Pereł) oraz wspomnianych już i rozpoczynających festiwal muzyków z zespołu Bum Bum Orkestar (Klezmerska zawierucha!).

Bilety na wszystkie koncerty są już w sprzedaży! Kupimy je w Centrum Informacji Turystycznej i Rowerowej przy ul. Św. Antoniego 8, na www.ticketmaster.pl, w sieci sklepów Media Markt oraz na dwie godziny przed koncertem w Synagodze pod Białym Bocianem. Warto się jednak pośpieszyć, gdyż ze względu na zasady organizacji koncertów w dobie pandemii i zastosowane zasady bezpieczeństwa ilość miejsc na widowni jest ograniczona.

Jarmark Żydowski, spacery z przewodnikiem, filmy

W niedzielę 6 września zdecydowanie nie można ominąć całodziennego (od 10:00 do 20:00), tradycyjnego, barwnego Jarmarku Żydowskim na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem. Czekać tam będą wystawcy i restauratorzy oferujący żywność koszerną, produkty ekologiczne, rękodzieło, sztukę, zabawki, ubrania, pamiątki.

Simcha wraca także do cieszących się w ubiegłych latach niezwykłym zainteresowaniem spacerów z przewodnikiem. Spacer rowerowy poprowadzi Jerzy Kichler (członek zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu). Tym razem uczestnicy wspólnej wyprawy rowerowej poszukają żydowskich śladów w południowej części Wrocławia. Wycieczka ruszy w niedzielę 6 września o 14.00, udział jest bezpłatny, ale obowiązują zapisy: zapisy@proarte.org.pl.

Natomiast chętni, na spacer z przewodnikiem ŚLADAMI DAWNYCH SYNAGOG I BOŻNIC, które poprowadzi prof. dr hab. Leszek Ziątkowski z Uniwersytetu Wrocławskiego powinni stawić się w niedzielę 6 września o 11.00 na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem.

Tradycyjnie podczas Simchy odbywać będą się także warsztaty językowe. W tym roku będzie to język hebrajski i hebrajski biblijny. Obowiązują zapisy: zapisy@proarte.org.pl. Szczegóły znajdziemy w programie. Jak co roku odbędzie się także Kino Simcha. Codziennie o 20.30 w Mleczarni będzie można obejrzeć współczesne filmy izraelskie. Pokazy filmowe odbędą się dzięki współpracy z Ambasadą Izraela w Polsce, wstęp jest bezpłatny. Repertuar Kina Simcha znajdziemy w programie na www.sicha.art.pl

Festiwal tradycyjnie zakończy się otwartym dla wszystkich nabożeństwem na powitanie Szabatu Kabalat Szabat w Synagodze Pod Białym Bocianem (11.09, 19.00). W tym roku poprowadzi je Naczelny Rabin RP Michael Schudrich. Kabalat Szabat uświetni swoim wystąpieniem Chór Synagogi pod Białym Bocianem we Wrocławiu pod dyrekcją Stanisław Rybarczyk.

Program i bezpieczeństwo

Szczegółowy program 22. Festiwalu Kultury Żydowskiej Simcha znajdziemy na www.simcha.art.pl. Na większość wydarzeń wstęp jest bezpłatny. Udział w warsztatach wymaga najczęściej rezerwacji miejscu (informacja o konieczności zapisów podana jest w programie, osobno przy danych warsztatach) poprzez wysłanie maila na zapisy@proarte.org.pl.

W trosce o bezpieczeństwo uczestników wszystkie wydarzenia w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej Simcha będą się odbywać zgodnie z aktualnymi wytycznymi Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczącymi organizacji wydarzeń kulturalnych w czasie epidemii COVID-19.

Projekt współfinansowany ze środków: Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Taube Philantropies, Ambasady Izraela, Gminy Wrocław, Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny.

ip

fot. materiały organizatora