Oblicza miasta

Od pierwszego widoku Wrocławia z Kroniki  Świata Schedla z 1493 roku po wizerunki miasta wykonane po 1945 roku - w sumie 550 zabytków można zobaczyć na wystawie "Oblicza miasta"w Muzeum Narodowym.  Przeważają grafiki i rysunki, ale prezentowane będą też medale i wyroby rzemiosła artystycznego oraz - na osobnej wystawie - pocztówki.

Ekspozycja podzielona została na pięć części: miasto średniowieczne, renesansowe, barokowe, Wrocław dziewiętnastowieczny i dwudziestowieczny. W części poświęconej średniowieczu można zobaczyć, jak wyglądało słynne benedyktyńskie opactwo na Ołbinie - monumentalna budowla romańska rozebrana w XVI w., a także dawno wyburzone lub całkowicie przebudowane kamienice gotyckie wraz z dawnym ratuszem Nowego Miasta.

Z epoki renesansu pochodzi prezentowany na wystawie najstarszy plan Wrocławia, namalowany na płótnie w 1562 roku przez ojca i syna o tym samym imieniu i nazwisku: Barthel Weihner. Jest to plan widokowy z perspektywicznie przedstawioną zabudową, na którym zostały zaznaczone ulice, domy, fortyfikacje miejskie z fosami oraz liczne przeprawy spinające brzegi Oławy Miejskiej

Barokowy obraz miasta oddają ryciny według F.B. Wernera, dzieła Oertla, Strahowskiego i Jeneweina. Dokumentują nie tylko budowle, ale także splendor i dynamikę życia w barokowym mieście: obyczaje i tradycje, zabawy i uroczystości. Ich scenerią jest często Odra – ważna arteria miasta i charakterystyczny element jego pejzażu. Bardzo ciekawy zespół stanowią tzw. „druki optyczne” – grafiki przeznaczone do oglądania w urządzeniach znanych Guckkasten i Zograscope, prezentujących obraz poprzez odbicie lustrzane, często podświetlony od tyłu. Dawało to wrażenie oglądania rzeczywistych widoków, a wzmocnieniu iluzji służyła zmodyfikowana perspektywa i wrażenie prawdziwego światła z wycinanych w papierze okien.

Zaprezentowane są prace poświęcone jednej z głośniejszych katastrof wrocławskich: wybuchowi wieży prochowej (w okolicy dzisiejszego skrzyżowania ulic Włodkowica i Krupniczej) po uderzeniu pioruna w czerwcu 1749 roku. Zginęło wtedy 65 osób, głównie mieszkających w tej okolicy Żydów, a tak znaczna liczba ofiar zmusiła władze otwarcia nowego cmentarza żydowskiego.

Największe zmiany w wyglądzie miasta zaszły w XIX wieku. Po zdobyciu twierdzy wrocławskiej przez wojska Napoleona w latach 1806-1807 rozpoczęto wyburzanie miejskich umocnień. W następnych dekadach likwidacja murów obronnych pozwoliła miastu na ekspansję, a na jego stare ścieśnione historyczne centrum otworzył się widok z dalszej perspektywy.W miejscu murów powstała bardzo nowoczesna Promenada miejska. Maximilian von Grossmanna chętnie pokazywał spacerujących po niej odświętnie ubranych wrocławian. Wiek XIX to także powstanie monumentalnych gmachów – siedzib władz i budynków użyteczności publicznej, które do dziś decydują o wyglądzie miasta (pałac królewski, sądy, nowa giełda).

W latach 1866-1869 ze względów sanitarnych zasypano wewnętrzną fosę miejską, a na jej miejscu powstał zupełnie nowy ciąg komunikacyjny opasujący Stare Miasto. Popadające w ruinę, ale malownicze stare zaułki stały się inspiracją dla artystów. Początek XX to czas włączania przedmieść w obręb miasta i powstawania nowych osiedli. Kształt przestrzenny Wrocławia zbliżył się do dzisiejszego.
 
Wystawie towarzyszy katalog "Ikonografia Wrocławia" oraz pokaz multimedialny.

Źródło: www.mnwr.art.pl

 

---