Spotkanie z prof. Leszkiem Balcerowiczem - 16 luty

W dniu 16 lutego na wrocławskiej Akademii Ekonomicznej gościł będzie prezes NBP, prof. Leszek Balcerowicz. Program wizyty przewiduje, obok spotkania z władzami, wykład otwarty pt. 'Ekonomia i etyka państwa socjalnego' wygłoszony w ramach uczelnianej inicjatywy Forum Edukacji Ekonomicznej.

Zapraszamy na godz. 11.30 do budynku P. W godzinach 11.00 - 14.00 obowiązują godziny rektorskie.

O godz. 13.00 planowana jest konferencja prasowa.

Niestety niewielu studentów wie kto jest prezesem Narodowego Banku Polskiego. Odpowiem wam na to pytanie: Leszek Balcerowicz. Większość studentów z hasłem Balcerowicz kojarzy sobie dwa wydarzenia:

1. „Balcerowicz musi odejść!”
2. „Plan Balcerowicza”

Tego pierwszego stwierdzenia nie będę komentowała. Za to chce wam przedstawić po krótce osiągnięcia profesora.

W roku 1970 ukończył z wyróżnieniem Wydział Handlu Zagranicznego w Szkole Głównej Planowania i Statystyki (obecnie Szkoła Główna Handlowa) w Warszawie. W 1974 r. uzyskał tytuł MBA w St.John's University w Nowym Jorku, a w 1975 r. obronił pracę doktorską w SGPiS. Przebywał na stażach naukowych m.in. w University of Sussex i w Uniwersytecie w Marburgu. W październiku 1992 r. został profesorem SGH w Warszawie, a rok później kierownikiem Katedry Międzynarodowych Studiów Porównawczych. Wykładał na uczelniach całego świata. Jest autorem licznych książek i publikacji ekonomicznych.

We wrześniu 1989 r., objął stanowisko wicepremiera i ministra finansów w pierwszym niekomunistycznym rządzie. Był również przewodniczącym Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Opracował i realizował plan szybkiej stabilizacji i transformacji pogrążonej w kryzysie gospodarki polskiej, powszechnie znany jako 'Plan Balcerowicza'. Plan ten polegał na pakiecie reform gospodarczo-ustrojowych. Plan ów miał umożliwić transformację z gospodarki centralnie sterowanej do wolnorynkowej. W momencie gdy zaczęto wprowadzać plan Balcerowicza, stopa inflacji osiągała niebotyczne wysokości (251% - tzw. hiperinflacja), półki sklepowe świeciły pustkami, a całej gospodarce groziła zupełna zapaść. Na plan składało się 10 ustaw uchwalanych: ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych, ustawa o prawie bankowym, ustawa o kredytowaniu, ustawa o podatku od wzrostu wynagrodzeń, ustawa o nowych zasadach opodatkowania, ustawa o działalności gospodarczej prowadzonej przez inwestorów zagranicznych, ustawa o prawie dewizowym, ustawa o prawie celnym, ustawa o zatrudnieniu oraz ustawa o szczególnych warunkach zwalniania pracowników.

Skutkiem powyższych ustaw oraz prowadzonej w późniejszym okresie restrykcyjnej polityki NBP i licznych prywatyzacji było znaczne obniżenie inflacji, uwolnienie złotówki, spory wzrost gospodarczy, względna stabilizacja sytuacji gospodarczej i utworzenie w ciągu 2 lat 600 tysięcy przedsiębiorstw prywatnych, czyli 1,5 mln. miejsc pracy. Mimo to, na skutek bankructw i likwidacji wielu przedsiębiorstw państwowych oraz redukcji zatrudnienia w tych które przetrwały, stopa bezrobocia po transformacji ustrojowej osiągnęła poziom rzędu 10% w 1993 r. Z drugiej strony, wielu ekonomistów podkreślało, że plan Balcerowicza ujawnił tylko rzeczywisty poziom bezrobocia, które wcześniej występowało w formie ukrytej.

Plan Balcerowicza jest najczęściej krytykowany za to, że przyczynił się do znacznego spadku stopy życiowej licznych grup ludności, zwłaszcza pracowników niedochodowych przedsiębiorstw państwowych oraz pracowników PGR-ów, tworząc obszary nędzy i strukturalnego bezrobocia, które trwa aż do dzisiaj i ulega stałemu pogłębieniu. Niektórzy ekonomiści zarzucali też planowi Balcerowicza zbyt słabą ochronę rynku wewnętrznego w czasie transformacji oraz dopuszczenie do wieloletniej zapaści całych branż przemysłu na skutek braku jakiejkolwiek państwowej polityki wpływania na strukturę przemysłu.

Już w ogłoszonych na początku stycznia 1990 roku wynikach sondażu, poparcie dla planu Balcerowicza wynosiło ok. 50%, przy prawie 15% głosów przeciw. Później z miesiąca na miesiąc poparcie systematycznie malało. Jednak po najboleśniejszym okresie przemian ekonomiczno-ustrojowych (lata 1990-1993) i odejściu z rządu Leszka Balcerowicza, publiczna ocena jego planu ulegała okresowym wzrostom i spadkom, które są dość ściśle związane z okresowym pogorszeniem lub poprawą koniunktury w Polsce.

Od 1993 otrzymywał tytuł Doktora Honoris Causa na uczelniach:

- w Aix-en-Provence (Francja, 1993)
- University of Sussex (Wielka Brytania, 1994)
- De Paul University of Chicago (USA, 1996)
- Uniwersytet Szczeciński (Polska, 1998),
- Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu (Polska, 1998),
- Dundee University (Wielka Brytania, 1998)
- Staffordshire University (Wielka Brytania, 1998)
- Uniwersytet Ekonomiczny w Bratysławie (Słowacja, 1999),
- Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (Niemcy, 2001),
- Uniwersytet del Pacifico w Limie (Peru, 2002)
- Uniwersytet 'Alexandru Ioan Cuza' w Jassach (Rumunia, 2002),
- Uniwersytet im. Georga Mercatora w Duisburgu (Niemcy, 2004).
- AE w katowicach (2006)

W roku 1992 został, jako pierwszy przedstawiciel Europy Środkowo-Wschodniej, wyróżniony prestiżową nagrodą Ludwika Erharda. W październiku 1998 roku otrzymał nagrodę 'Minister Finansów roku 1998' przyznaną przez brytyjski miesięcznik finansowy 'Euromoney', a w styczniu 1999 r. - nagrodę dla najwybitniejszego Europejczyka w 1998 r.
- 'Transatlantic Leadership Award' przyznaną przez Instytut Europejski w Waszyngtonie. W 1999 r. otrzymał również Nagrodę Środkowoeuropejską (Central European Award) dla najlepszego ministra finansów 1998 r. W roku 2001 został wyróżniony, przyznawaną po raz pierwszy, Nagrodą Friedricha Augusta von Hayeka; w tym samym roku otrzymał nagrodę im. Carla Bertelsmanna za wybitne osiągnięcia w dziedzinie transformacji gospodarczej w Polsce a w 2002 r. nagrodę Fundacji Fasela za zasługi dla społecznej gospodarki rynkowej.

22 grudnia 2000 r. Sejm RP powołał Leszka Balcerowicza na stanowisko Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

W styczniu 2004 r. prestiżowy brytyjski miesięcznik 'The Banker' przyznał Leszkowi Balcerowiczowi tytuł bankiera roku w kategorii banków centralnych Europy; w październiku wyróżniony został nagrodą Emerging Markets Awards dla najlepszego prezesa banku centralnego w Europie Środkowowschodniej.

Foto & info: www.balcerowicz.pl

Paulina Maria Przygrodzka
(paulina.przygrodzka@dlastudenta.pl)