Watch Docs Prawa Człowieka w Filmie

Już niebawem, w dniach 16-19 kwietnia w kinie „Warszawa" odbędzie się wrocławska edycja 8. Objazdowego Festiwalu Filmowego Watch Docs Prawa Człowieka w Filmie.

W związku z żałobą narodową, festiwal został przełożony na jesień 2010.

Zaprezentowane zostaną filmy dokumentalne pokazujące jak  funkcjonuje przestrzeganie praw człowieka pod różnymi szerokościami geograficznymi. W tym roku pierwszy dzień Festiwalu w całości poświęcony będzie sprawom Rosji i Białorusi, o której to ostatnimi czasy było głośno w mediach za sprawa łamania praw mniejszości polskiej. Drugiego dnia zawitamy do Chin (między innymi za sprawą błyskotliwej impresji filmowej „Chiński Dziki Zachód"). Będziemy mieli również okazję poznać jedną z największych na świecie społeczności ludzi niesłyszących z bliskowschodniej pustyni Negew. Tego dnia zobaczymy również jeden z najciekawszych filmów Festiwalu - brazylijski dokument „Garapa".

W sumie zaprezentujemy 12 satysfakcjonujących pod względem filmowej formy filmów dokumentalnych poruszających szeroko rozumianą tematykę praw człowieka.

Odbędzie się również jedno spotkane z zaproszonym gościem (szczegóły spotkania podajamy wkrótce).

Głównymi organizatorami są Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Społeczny Instytut Filmowy. Lokalnym organizatorem wrocławskiej edycji jest Odra-Film. Partnerem lokalnym przy organizacji festiwalu jest Europe Direct przy Dolnośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu.

PROGRAM
16 kwietnia - piątek
godz. 17.00:
211: Anna, reż. Paolo Serbandini, Giovanna Massimetti, 90', Włochy 2008 
Przewodnikami Paolo Serbandiniego i Giovanny Massimetti w tej opowieści o 20 latach najnowszej historii Rosji są dziennikarze, Anna i Aleksander Politkowscy. Anna i Sasza byli niegdyś małżeństwem. Oboje zdobyli sławę i odegrali znaczącą rolę w dziejach wolności słowa w Rosji, każde z nich jednak w innym momencie. Sasza to ikona epoki glasnosti, gospodarz telewizyjnego programu sowieckiej telewizji, w którym po raz pierwszy prawdziwy obraz kraju nie był przesłaniany propagandową zasłoną. Program przyniósł Saszy popularność, wybrano go nawet do Parlamentu, po upadku ZSRR jednak jego gwiazda przygasła, a w centrum uwagi znalazła się Anna, ze swoimi reportażami z Czeczenii i demaskatorskimi artykułami o reżimie Putina. Współczesna opowieść Aleksandra oraz relacje córki, przyjaciół i kolegów po fachu Politkowskich przeplatają się w dokumencie Serbandiniego i Massimetti z dwoma wspaniałymi wywiadami z Anną, nagranymi przez włoskich filmowców w 2003 i 2004 roku. Anna Politkowska była dwieście jedenastym dziennikarzem zamordowanym w Rosji od 1991 roku.
Festiwale:
2009 Sundance FF
2009 DocAviv IDFF, Tel-Aviv
2009 Newport Beach FF

godz. 19:00:
Królestwo zdechłych myszy, reż. Wiktor Daszuk, 88', Białoruś 2009
W swym najnowszym filmie Wiktor Daszuk pozostaje bezkompromisowym demaskatorem i oskarżycielem białoruskiej dyktatury Łukaszenki. „Królestwo zdechłych myszy" to niekończący się spektakl propagandowych ekscesów reżimu, który wspina się na wyżyny absurdu, usiłując stworzyć plebejską fantasmagorię potęgi. Sam Łukaszenka jawi się tu jako niebezpieczny psychopata, niczym współczesny Caligari wiodący kraj w przepaść przy pomocy socjotechnicznych sztuczek. W swoim filmie, w przeważającej mierze wykorzystującym oficjalne materiały z białoruskiej telewizji, Daszuk równie dużo miejsca poświęca wszystkim tym, którzy dla pieniędzy, kariery czy świętego spokoju współtworzą dyktaturę. Z gorzkim sarkazmem demaskuje kolejnych karierowiczów klaszczących na zawołanie, polityków publicznie śmiejących się z przerażających dowcipów satrapy, sprzedajnych „artystów", których jedynym zadaniem jest legitymizacja istniejącego systemu.
Festiwale:
2009 Dok Leipzig 
Po filmie spotkanie i dyskusja z zaproszonym gościem

17 kwietnia - sobota
godz. 15.00:
Rebiya Kadeer - wróg publiczny Nr 1, reż. Sylvia Nagel, 52', Niemcy 2009
Film Sylvii Nagel jest hołdem złożonym niezwykłej kobiecie, która odważyła się rzucić wyzwanie chińskim władzom, występując w obronie Ujgurów - muzułmańskiej mniejszości zamieszkującej północno-wschodnie Chiny. Rebiya Kadeer na początku lat 90. dorobiła się ogromnej fortuny, stając się jedną z najbogatszych osób w kraju. Jej firma, Akida działa głównie na terenie Chin, Rosji i Kazachstanu. Od wielu lat Rebiya angażuje się w działalność charytatywną na rzecz ujgurskich kobiet, pomagając im w zakładaniu własnych firm. Za otwartą krytykę władz na forum chińskiego parlamentu w 1999 roku została skazana na pięć lat więzienia. W 2005 roku zwolniono ją przed upływem kary. Formalnie z powodu złego stanu zdrowia, w praktyce - za sprawą dyplomatycznych nacisków rządu USA. Trzy dni po zwolnieniu Kadeer wyjechała do USA, gdzie mieszka do dziś. W Chinach pozostały jednak jej dzieci, trzech synów oskarżonych o przestępstwa zagrażające bezpieczeństwu państwa siedzi w tej chwili w więzieniu. Choć Rebiya od lat publicznie opowiada się za pokojowymi rozwiązaniami, w lipcu tego roku władze Chin oskarżyły kierowany przez nią Światowy Kongres Ujgurów o inspirowanie zamieszek, w wyniku których zginęło kilkaset osób.
Chiński Dziki Zachód, reż. Urszula Pontikos, 10' ,Wielka Brytania 2008 
Nefryt jest czterdzieści razy droższy od złota. Miasto Hotan w północno-zachodnich Chinach to jedno z nielicznych miejsc na Ziemi, gdzie można znaleźć ten drogocenny kamień - wśród milionów innych, na odsłoniętym zimą dnie rzeki. Filmowany z ukrycia, bez wiedzy władz, krótki dokument Urszuli Pontikos, przedstawiający jeden dzień z życia ujgurskiej mniejszości w Chinach, jest piękną impresją na temat nędzy i nadziei, portretem ludzi, którzy w syzyfowym wysiłku, wciąż o krok od fortuny, codziennie przerzucają z miejsca na miejsce tony kamieni.
Festiwale:
2009 Sundance FF
2009 One World IHRDFF, Prague
2009 Docufest Prizren

2009 Document 7 IHRDFF, Glasgow
2009 Full Frame DFF
2009 Silverdocs DFF
2009 Torino FF
2009 IFF Message to Man, St. Petersburg

godz. 17.00:
Głosy z el-Sayed, reż. Oded Adomi Leshem, 75', Izrael 2008
El-Sayed na pustyni Negew - beduińskie miasteczko ciszy w granicach Izraela to największa na świecie społeczność niesłyszących. Głuchota, będąca najczęściej wynikiem wad genetycznych, jest tu przekazywana z pokolenia na pokolenie. W każdej niemal rodzinie jedna lub parę osób od dzieciństwa nie słyszy. Mieszkańcy El-Sayed wypracowali przez lata własny język migowy, który dziś badają przyjezdni naukowcy. Nikt tutaj nie czuje się upośledzony. W tak dużej i zintegrowanej społeczności nikt nie jest "inny": bohaterowie filmu wypowiadający się do kamery żartują, że brak słuchu w dużej mierze ułatwia im życie. Na przykład umożliwia spanie przy warczącym agregacie. W nocy w El-Sayed robi się bowiem naprawdę głośno, gdyż miasteczko nie ma dostępu do prądu, co władze izraelskie od lat obiecują zmienić. W kontraście do surowych warunków życia w El-Sayed pojawia się jednak nowoczesna technologia, która może przywrócić słuch. Salim postanawia walczyć o lepszą przyszłość swojego syna i zapisuje go do rządowego programu wszczepiania implantów.
Festiwale:
2008 Jerusalem IFF
2009 Rooftops IFF, New York
2009 SilverDocs DFF
2009 Full Frame IDFF - Charles E. Guggenheim Emerging Artist Award
2009 One World IHRFF, Prague

godz. 19.00:
Garapa, reż. José Padilha, 110',  Brazylia 2008
Jose Padilha, reżyser znany raczej jako twórca mocnego kina akcji - tak dokumentalnego  („Autobus 174"), jak fabularnego („Elitarni"), tym razem sportretował najbiedniejszych mieszkańców swojego kraju. Bohaterami „Garapy" są ludzie, dla których kromka chleba jest odświętnym luksusem. Garapa, czyli woda z cukrem, podawana dzieciom, by oszukać głód, to praktycznie jedyne źródło kalorii dla wielu Brazylijczyków, znajdujących się na samym dole drabiny społecznej. Cukier daje energię, która pozwala przeżyć kolejny dzień, ale brak białka na dłuższą metę sprawia, że życie staje się wegetacją. Choć na całym świecie z powodu chronicznego niedożywienia cierpi niemal sto milionów ludzi, ich historie nigdy nie trafiają na pierwsze strony gazet. Trudny do zaakceptowania, choć wysmakowany, drastyczny naturalizm czarno-białych zdjęć pozwala nam na niemal bezpośrednie doświadczenie cierpienia związanego z chronicznym głodem. Konstrukcyjna powtarzalność filmu odbija monotonię codziennych doświadczeń ludzi skazanych na brak nadziei. Garapa nie pozwala im umrzeć z głodu, ale nie daje też żadnych widoków na poprawę położenia.
Festiwale:
2009 Berlin IFF
2009 Tribeca FF

18 kwietnia - niedziela
godz. 15.00:
Mój sąsiad, morderca, reż. Anne Aghion , 80', USA, Francja 2009
Czy umielibyście przebaczyć sąsiadom, którzy wymordowali Waszą rodzinę, a teraz znów mają mieszkać w domu obok? W Rwandzie takie pytanie ma zasadnicze znaczenie dla przyszłości całego społeczeństwa. W 1994 roku z rąk setek tysięcy Hutu w ciągu stu dni zginęło tu co najmniej 800 000 Rwandyjczyków z mniejszościowej grupy Tutsi. Przez niemal dekadę Anne Aghion dokumentowała na taśmie filmowej przebieg zainicjowanego przez rząd procesu rekoncyliacyjnego - działalność Trybunałów Gacaca, gdzie pod gołym niebem lokalne społeczności same sądzą winnych, dochodzą do prawdy i mają zmierzać do pojednania. W ramach tego wielkiego społecznego eksperymentu przestępcy, którzy przyznali się do udziału w ludobójstwie, są zwalniani z więzienia, a bliskich ich ofiar prosi się, by udzielili im przebaczenia i ponownie przyjęli w swych miejscowościach jak sąsiadów. Na przykładzie małej wiejskiej społeczności Aghion ukazuje ten pełen emocji i napięć proces, który jednak oglądany z bliska - trudno nazwać procesem pojednania. Czy nie przynosi on tylko ocalałym kolejnych cierpień? Z drugiej strony - czy istnieje dla Rwandy jakieś inne wyjście?
Festiwale:
2009 Festival de Cannes
2009 San Francisco FF

2009 Silverdocs DFF
2009 Filmfest München
2009 Human Rights Watch IFF New York - Nestor Almendros Prize

godz. 17.00:
Wyrok na życie, Marcin Koszałka, 66', Polska 2008
Kolejne w dorobku Marcina Koszałki wnikliwe studium ludzi w nietypowej sytuacji,  filmowy portret kobiet osadzonych w zakładzie karnym w Krzywańcu. Cele bohaterek „Wyroku na życie" wyglądają trochę jak babcine pokoiki: stół przykrywa cerata, przedmioty mają swoje ustalone miejsca, nie brakuje kawy i herbaty. Przez okno widać plac zabaw, spacerujące mamy z wózkami... Tu się mieszka, żyje, wychowuje dzieci i bierze śluby; tylko kraty w oknach, pobrzękiwania kluczy i trzask zamykanych drzwi przypominają o tym, że to miejsce rządzi się nieco innymi prawami. Jak zwykle w filmach Koszałki znakomita praca kamery pozwala nam wczuć się w atmosferę zamkniętego świata. Bohaterki filmu swobodnie opowiadają o tym, jak lata bicia i poniżania doprowadzają w końcu do tragedii... Za kratami stworzyły sobie świat, który bywa dla nich wybawieniem. Każda marzy jednak o „nowym życiu" na wolności, choć w ich głosach pobrzmiewa strach przed wielka niewiadomą. Jak będzie wyglądało normalne życie po tylu latach spędzonych w więzieniu? „Wyrok na życie" w interesujący sposób stawia pytania o znaczenie takich wartości, jak wolność i miłość.
Festiwale:
2009 Krakowski Festiwal Filmowy
2009 Dok Leipzig
2009 Polish Film Festival in America

godz. 19.00:
Harlan - ciężar przeszłości, reż. Feliks Moeller, 99', Niemcy 2008
Veit Harlan, reżyser filmu „Żyd Süss", najbardziej osławionego dzieła antysemickiej propagandy, po zakończeniu wojny jako jedyny niemiecki artysta został oskarżony o współudział w zbrodniach przeciwko ludzkości. Choć dwukrotnie go uniewinniono, zarówno on, jak i jego trzecia żona (Kristina Soderberg - największa gwiazda nazistowskiego kina) na zawsze pozostali „artystami Hitlera". Dokument Moellera skupia się nie tyle na samym Harlanie, co na współczesnym postrzeganiu jego dzieł i wyborów życiowych przez liczną, ustosunkowaną i wciąż bardzo filmową rodzinę. Jeden z jego synów, Thomas opanowany obsesyjnym poczuciem winy „zrujnował sobie życie, usiłując naprawić to, co zepsuł jego ojciec", jak mówi w jednej ze scen Christiane Harlan, siostrzenica Veita i żona Stanleya Kubricka. Inni próbują tłumaczyć sobie postępowanie reżysera profesjonalną ambicją czy pragnieniem sławy. Zaprzeczenia samego Harlana, który bronił się twierdząc na przykład, że nigdy nie wstąpił do NSDAP, brzmią równie mało przekonująco, co podobne wypowiedzi Leni Riefenstahl. Stosunek rodziny do niewygodnego przodka zaskakująco trafnie symbolizuje współczesny stosunek Niemców do przeszłości, do dziś rzucającej cień na ich życie.
Festiwale:
2008 DOK Lepizig
2009 Boston Jewish FF
2009 Stockholm FF
2009 UK Jewish FF
2009 Jerusalem FF - Preservation of Audiovisual Memory Award

19 kwietnia - poniedziałek
godz. 17.00:
Mapy wideo: Aida, Palestyna, reż Till Roeskens, 46', Francja, Palestyna 2008
Aida to jeden z palestyńskich obozów dla uchodźców. W niezwykłym dokumencie Tilla Roeskensa nie zobaczymy jednak typowych obrazów znanych z tysiąca filmów o bliskowschodnim konflikcie. Nie zobaczymy tu w ogóle żadnych zdjęć dokumentalnych, ponieważ film Roeskensa składa się wyłącznie z rysowanych na naszych oczach na białej kartce map, ilustrujących opowieści pięciorga mieszkańców Aidy. Może właśnie dlatego obraz ten niezwykle przekonująco oddaje poczucie przestrzennej opresji, jakiej na każdym kroku doświadczają Palestyńczycy. Nieustanne kontrole, płoty, zasieki, posterunki... W tej rzeczywistości nawet najprostsza trasa zaczyna się zapętlać, komplikować i wydłużać. Na mapie okolicy co chwila wyrastają nowe przeszkody i pułapki. Ale życie musi przecież toczyć się dalej, czasem granicę pomoże pokonać znajomy taksówkarz, czasem pilnujący jej żołnierz przymknie na moment oko...
Festiwale:
2009  FID Marseille - Grand Prix of the French Competition

Mój tata jest męczennikiem, reż. Daisy Mohr, 50', Holandia 2008
Państwo w państwie stworzone przez Hezbollah w południowym Libanie. Twórcom filmu udało się zajrzeć za kulisy trwającego od dziesięcioleci libańskiego konfliktu. Przez rok towarzyszyli z kamerą rodzinie Ibrahima Mouazzi, jednego z wielu szyickich „męczenników" - bojowników poległych w akcji przeciwko izraelskiemu okupantowi. Jego rodzina objęta jest specjalnym programem pomocy społecznej Hezbollahu, który na kontrolowanych przez siebie terenach stworzył finansowany z zewnątrz osobny, quasi-państwowy organizm. Synowie męczenników, od najmłodszych lat wychowywani w kulcie dżihadu, są idealnym materiałem na terrorystów. Przez całe, najczęściej niezbyt długie życie, korzystają z luksusowej, finansowanej przez Syrię i Iran opieki socjalnej. W pewnym momencie, gdy będą już na to gotowi, przyjdzie jednak czas na spłatę wieloletniego długu. Kiedy już (pośmiertnie) otrzymają tytuł „męczenników", ich matki z pewnością będą mogły skorzystać z seansów terapeutycznych prowadzonych przez psychologów Hezbollahu.
Festiwale:
2009 FIPA, Biarritz

godz. 19.00:
Czarownica na antenie, reż. Susanne Jaeger, 90', Niemcy 2009
Nikaragua to jeden z tych krajów, gdzie przemoc wobec kobiet, szczególnie przemoc domowa, jest trwale wpisana w obraz życia społecznego. Mimo niedawnej zmiany przepisów, które pozwalają teraz kobiecie dochodzić swoich praw i domagać się ukarania sprawców, problem nie zniknął. W małej, zagubionej w dżungli miejscowości Yamileth Chavarria prowadzi rozgłośnię radiową dla kobiet i o kobietach, w której nagłaśnia wypadki przemocy, piętnuje winnych z imienia i nazwiska, informuje o prawach, które przysługują ofiarom. Film Susanne Jaeger ukazuje mentalność kobiet, które powoli uświadamiają sobie swoją siłę, a także tych, które mimo cierpienia zgadzają się być poniewierane w imię rodziny i obowiązków. Pokazuje także punkt widzenia mężczyzn, ich ostrożne opinie o konieczności postrzegania kobiet jako równych sobie i niejednokrotnie zdumienie faktem, że mogą być karani za bicie żony, kiedy przecież „nie mieli innego wyjścia". Jednak przede wszystkim jest to film o niezwykłej kobiecie, która mimo strachu i gróźb postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce i przeciwstawić się panującym obyczajom.
Festiwale:
2009 Cambridge FF
2009 Guangzhou IDFF, China