"Operetka" Gombrowicza w Capitolu

Już 11 października w Teatrze Muzycznym Capitol odbędzie się premiera jednego z najważniejszych tekstów teatralnych XX wieku - „Operetki” Witolda Gombrowicza. Dzieło Michała Zadary jest pierwszą realizacją w teatrze muzycznym, a nie jak dotąd – w dramatycznym.

„Operetka” pisana była przez Gombrowicza od 1958 roku. Pierwszy raz została wydana po polsku w Paryżu w roku 1966 (w jednym tomie z „Dziennikiem 1961-1966”), szybko została przetłumaczona na francuski, a wkrótce też na włoski i na wiele innych języków. Francuska premierę miała wkrótce po śmierci Gombrowicza w paryskim Théâtre National Populaire, włoska – w Teatro Stabile w Aquila – w tym samym, 1969 roku. Pochód „Operetki” przez polskie sceny rozpoczyna się legendarna inscenizacja Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym w Łodzi (1975). Od tamtej pory sztuka Gombrowicza wystawiana jest regularnie w różnych teatrach w Polsce.

Operetka, gatunek teatralny anachroniczny już za czasów Gombrowicza, dziś – zwłaszcza dla młodszych pokoleń – należy do kręgu pojęć tak staroświeckich i zapomnianych, jak metrampaż, szkandela czy papiloty. Jak więc współcześnie pokazać „boski idiotyzm operetki”, formę, która Gombrowicz wybrał celowo, by najdosadniej pokazać skostniałe, puste gesty i obyczaje?

„Z jednej strony przeto ta operetka winna być od początku do końca tylko operetka, nienaruszalna i suwerenna w swoich operetkowych elementach; a z drugiej ma być jednak e patetycznym ludzkości dramatem. Nikt by nie uwierzył, ile wysiłków pochłonęła organizacja dramatyczna tego głupstwa” – pisze autor we wstępie.

Szaleństwo strojów i mód, będące w sztuce metafora ideologii i historii XX wieku, nabrało w dzisiejszych czasach nowych znaczeń i ogarnia świat jak dziki, bałwochwalczy kult. O czym wiec jest „Operetka” w roku 2007? Czy o tym, jak w proch i pył upadają konwencje i tradycje, do których zdążyliśmy się przyzwyczaić i umościć w nich, jak w starych, wygodnych butach? A może o nagości, rozumianej jako gotowość do przyjęcia nowego kostiumu? Czym miałby być ten kostium? Dlaczego reżyserzy na całym świecie sięgają ciągle po ten tekst?

Sugestii i tropów, rzecz jasna, można szukać w esejach najwybitniejszych znawców teatru, w błyskotliwych opracowaniach krytycznych. Lecz teatr istnieje i gra nie po to, by dać gotową odpowiedź na wszystko. Zresztą najlepiej sprawdźcie sami.


reżyseria: Michał Zadara
muzyka: Leszek Możdżer
choreografia: Tomasz Wygoda
scenografia: Magdalena Musiał
kostiumy: Julia Kornacka
reżyseria świateł: Ewa Garniec


OBSADA
Mistrz Fior: Cezary Studniak
Hrabia Szarm: Arkadiusz Brykalski (gościnnie)
Baron Firulet: Krzysztof Boczkowski (gościnnie)
Hufnagiel: Rafał Kronenberger (gościnnie)
Albertynka: Ewelina Adamska
Matka Albertynki: Justyna Szafran
Ojciec Albertynki: Tomasz Sztonyk
Książe Himalaj: Ryszard Klaniecki
Księżna Himalaj: Ewa Klaniecka
Proboszcz: Mirosław Owczarek
Profesor: Michał Juzon
Markiza: Bogna Wozniak
Prezes: Tomasz Sztonyk
Generał: Marek Szydło
Lokaj Władysław: Andrzej Gałła
Złodziej Szarma: Łukasz Wójcik
Złodziej Firuleta: Jacek Gebura
Lokaje:
Maciej Cierzniak
Tomasz Leszczynski
Michał Łabus
Bartosz Picher
Michał Pietrzak