Jan Chwałczyk. Światło - cień - informacja

 

„Światło”, „cień”, „informacja” – to trzy słowa ujmujące istotę i kluczowe motywy twórczości oraz refleksji teoretycznej Jana Chwałczyka. Stanowiły one centralny punkt jego zainteresowań i stały się inspiracją ponad 70 lat pracy. Chwałczyk rozwijał swoją unikatową koncepcję sztuki rozumianej jako informacja kreatywna, a w jego twórczości przejawia się jeden z najbardziej progresywnych mechanizmów neoawangardyzacji sztuki, stanowiącej ważny punkt odniesienia dla rozumienia jej przemian po 1945 roku. Twórczość tego artysty pozostaje niekwestionowana wartością artystyczną, naukowo-badawczą i historyczną Wrocławia.

 

Wystawa w Muzeum Współczesnym Wrocław jest częścią trzyletniego projektu badawczo-wystawienniczego poświęconego dwójce wyjątkowych wrocławskich artystów: Janowi Chwałczykowi i Wandzie Gołkowskiej. Oboje nieżyjący artyści (ur. 1923 i 1925) należą do grupy mistrzów wrocławskiej neoawangardy.

 

„Światło – cień – informacja” będzie pierwszym porządkującym całość spuścizny przeglądem prac artysty. Celem ekspozycji jest nie tylko pokazanie stworzonych przez niego dzieł – przestrzennych obiektów, obrazów, rysunków, monotypii, ale także sposobu, w jaki myślał. Przedsięwzięciu towarzyszy obszerna publikacja katalogująca ponad 840 prac stanowiących schedę po artyście (red. Jolanta Studzińska i Sylwia Świsłocka-Karwot).
__________

 

JAN CHWAŁCZYK urodził się 15 czerwca 1924 roku w Krośnie. W latach 1946–1951 studiował w PWSSP (obecnie Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusz Gepperta) we Wrocławiu, w pracowni prof. Eugeniusza Gepperta. Przez ponad 70 lat pracy artystycznej zajmował się rysunkiem, malarstwem, fotografią, tworzył instalacje przestrzenne, uczestniczył aktywnie w ruchu mail artu. Był aktywnym organizatorem życia artystycznego w kraju i za granicą, inicjatorem oraz autorem licznych wystaw i publikacji, ale też niezwykle nowatorskim teoretykiem sztuki przełomu lat 60. i 70. XX wieku.

 

W latach 50. współtworzył grupę Poszukiwania Formy i Koloru, a następnie w latach 60. Grupę Wrocławską. Przyczynił się również do powstania wrocławskiej Galerii „Pod Moną Lizą”, prowadzonej przez historyka i teoretyka sztuki Jerzego Ludwińskiego. W jej przestrzeni w 1969 roku zaprezentował swoje słynne „Reproduktory światła i cienia”, nad którymi pracował od 1963 roku. Aktywnie uczestniczył w najważniejszych wydarzeniach artystycznych, w tym plenerowych lat 60. i 70. w Polsce, związanych z paradygmatyczną zmianą rozumienia sztuki na rzecz jej konceptualizacji. W latach 1972–1974 prowadził autorską Galerię (Sztuki) Informacji Kreatywnej we Wrocławiu, w ramach której zrealizował wyjątkową mailartową akcję o międzynarodowym zasięgu – „Kontrapunkt”. W latach 2000–2016 wraz z żoną, artystką Wandą Gołkowską, i studentami jej pracowni z wrocławskiej ASP prowadził grupę Kontynuacja i Sprzeciw.

 

Twórczość Jana Chwałczyka silnie wiąże się z badaniem istoty światła i cienia, ich relacji w stosunku do materii i formy, a także niezwykle nowatorskim i oryginalnym rozumieniem pojęcia sztuki jako informacji kreatywnej. Artysta jest autorem około 600 prac malarskich i rysunkowych, obiektów oraz form przestrzennych. Zrealizował też powierzony mu przez Henryka Stażewskiego projekt – wykonaną na tle wrocławskiego nieba, a uzyskaną z rysunku promieni świetlnych wyemitowanych przez wojskowe reflektory, słynną „Kompozycję pionową nieograniczoną” (1970).

Jan Chwałczyk zmarł 10 grudnia 2018 we Wrocławiu.
__________
Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - Państwowego Funduszu Celowego.