Wskazówki dla poddanych - próba prasowa

Dramat „Wskazówki dla poddanych” (jap. „Nuhikun”, 1978) Shūjiego Terayamy przez niektórych japońskich krytyków bywa określany mianem najbardziej dojrzałego w całym dorobku artystycznym Terayamy zarówno pod względem treści, jak i formy. Tytuł jest nawiązaniem do utworu Jonathana Swifta (1731), ale angielskie opowiadanie stało się zaledwie pretekstem do przedstawienia losów poddanych urzędujących podczas nieobecności ich pana w jego wielkiej posiadłości. Znudzeni codziennym życiem służący postanawiają na zmianę naśladować właściciela. Osoba, która w danym momencie odgrywa rolę pana, może wydawać dowolne rozkazy, a pozostałe osoby muszą się im bezwarunkowo podporządkować. Stopniowo bohaterowie zaczynają posuwać się do coraz bardziej drastycznych metod i wydawać rozkazy mające na celu wyłącznie poniżenie drugiej osoby, czerpiąc przy tym sadystyczną przyjemność. „Grę w pana” aktorzy prezentują nie tylko słownie, ale również cieleśnie, przy rockowo-operowym akompaniamencie. Puste krzesło pośrodku sceny podtrzymuje nieobecność prawowitego pana do samego końca.

Terayama przestrzega przed tym, że niekiedy tracimy zdolność kontrolowania samych siebie i wpadamy w pułapkę własnej osobowości. Człowiek ma bowiem skłonność do poszukiwania przynależności w grupie posiadającej lidera. Kiedy go zabraknie, cała struktura ulega rozpadowi. Podobna sytuacja zachodzi w rodzinie.

Teatr Laboratorium Ban’yū Inryoku, kontynuując tradycję Tenjō Sajiki, zadaje widzom pytanie, czym jest to, czego ludziom brakuje, czego potrzebują, czym jest prawdziwa wolność, jaki jest związek między władzą, kontrolą drugiego człowieka a seksualnością – w zależności od tego, czy jesteśmy panem, czy sługą, ujawniamy przecież drzemiące w nas sadomasochistyczne skłonności.

ip