Finał nagród literackich Angelus i Silesius 2022

Drugi raz w historii Angelusa otrzymuje autor z Polski! Za najlepszą książkę prozatorską jury Angelusa uznało powieść „Pulverkopf” Edwarda Pasewicza (Wielka Litera). Nagroda za przekład trafiła w ręce Daniela Warmuza (za przełożenie z węgierskiego „Szatańskiego pomiotu”), z kolei czeski pisarz Jaroslav Rudiš („Ostatnia podróż Wintenberga”, Wydawnictwo Książkowe Klimaty) wygrał plebiscyt czytelników.

Edward Pasewicz jest poetą, prozaikiem, dramaturgiem i kompozytorem. Autorem kilkunastu książek – od tomów poetyckich, przez prozę (w tym książkę kryminalną), po dramaty. Za swoją twórczość poetycką wielokrotnie nominowano go do najważniejszych nagród literackich, w tym aż trzykrotnie do Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius (2009, 2012, 2016). Jego wiersze tłumaczono aż na 12 języków. Nagrodzona Angelusem powieść „Pulverkopf” była w tym roku dostrzeżona przez gremia jurorskie najważniejszych nagród w kraju, w tym Nagroda Literacka Nike czy Nagroda Literacka Gdynia.

Angelus to najwyżej opłacana nagroda literacka w Polsce. Zwycięzca otrzymuje wyróżnienie finansowe w wysokości 150 tys. zł. Nagroda przyznawana jest także dla tłumaczy. Co roku 40 tys. zł. trafia do autorki lub autora najlepszego przekładu. W tym roku to wyróżnienie trafia do Daniela Warmuza, który przetłumaczył z języka węgierskiego książkę „Szatański pomiot”. Jej autorem jest węgierski pisarz Zoltán Mihály Nagy, a w Polsce książka ukazała się nakładem Warsztatów Kultury.

Trzecim wyróżnieniem związanym z Angelusem jest Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej przyznawana w plebiscycie internetowym przez czytelników. To wyróżnienie upamiętnia zmarłą w 2013 rosyjską poetkę i dziennikarkę, pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. Laureat bądź laureatka otrzymuje zaproszenie do Wrocławia na trzymiesięczne stypendium literackie, które funduje Wrocławski Dom Literatury. W tym roku czytelnicy wybrali czeskiego pisarza Jaroslava Rudiša, autora „Ostatniej podróży Winterberga”, którą na polski z języka niemieckiego przełożyła Małgorzata Gralińska, a wydały Książkowe Klimaty. „Ostatnia podróż Wintenberga” to pierwsza książka w dorobku pisarza napisana w języku niemieckim.

Poczynając od 2020 roku, wszyscy autorzy i autorki nominowani do Angelusa otrzymują wyróżnienie finansowe wynoszące 5 tys. zł. O werdykcie zdecydowało jury, któremu przewodniczy Martin Pollack – austriacki pisarz i tłumacz literatury polskiej, laureat Angelusa z 2007. Wraz z nim w gremium jurorskim zasiadają: Wojciech Browarny, Kinga Dunin, Michał Nogaś, Mykoła Riabczuk, Justyna Sobolewska oraz Andrzej Zawada.

Fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus jest miasto Wroclaw. Operatorem Nagrody jest Wrocławski Dom Literatury.

Tom „Krematoria I. Krematoria II” (Austeria) Krzysztofa Siwczyka otrzymuje Silesiusa w kategorii Książka roku. „polski wrap” (WBPiCAK) – zmarłej w lipcu tego roku Marty Stachniałek – jury uznało za najlepszy debiut 2021. Przypomnijmy, że wcześniej, bo już w maju podczas Festiwalu Silesius, poznaliśmy laureata Silesiusa za całokształt pracy twórczej – został nim Marcin Sendecki.

Krzysztof Siwczyk debiutował w połowie lat 90. tomem „Dzikie dzieci”, z kolei „Krematoria I. Krematoria II” to już szesnasta książka poetycka w dorobku poety. Jego imponującą bibliografię uzupełniają też teksty eseistyczne i krytyczne, które przyniosły autorowi m.in. Nagrodę Literacką Gdynia. Jego twórczość poetycka wcześniej doceniona została m.in. Nagrodą Kościelskich. Do Silesiusa Siwczyk nominowany był już czterokrotnie, wcześniej w latach 2011, 2015 i 2019. Szerszej publiczności może być znany z głównej roli w filmie „Wojaczek” Lecha Majewskiego. Pracuje w Instytucie Mikołowskim, do 2021 pełnił rolę dyrektora artystycznego Festiwalu Miłosza w Krakowie.

Marta Stachniałek (1985–2022) książkę poetycką  opublikowała stosunkowo późno, choć jej pierwsze próby poetyckie sięgały początków poprzedniej dekady. Tom „polski wrap” w tym roku otrzymał także Nagrodę Literacką im. Wiesława Kazaneckiego. Autorkę na gali reprezentowała jej mama.

Marcin Sendecki od lat wymieniany jest jako jeden z najwybitniejszych poetów swego pokolenia. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych był związany ze środowiskiem „bruLionu”. Debiutował tomem „Z wysokości” (1992). Za tomy „Trap”, „22”, „Pół” i „Farsz” był nominowany (w latach 2009, 2010, 2011 i 2012) do Silesiusa, którą otrzymał w 2015 za tom „Przedmiar robót”. W 2017 został natomiast laureatem Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej, gdzie doceniono jego kolejny tom „W”, rok wcześniej przyznano mu Nagrodę „Odr”. Ostatnio, w 2020 roku, wydał  tom „Do stu”. Jest ponadto redaktorem antologii  „Pogoda ziemi. Wiersze polskie po 1918 roku” z 2010 roku oraz autorem przekładów z angielskiego – tłumaczył m.in. utwory Paula Bowlesa i Jamesa Schuylera.

Wyboru dokonało jury w składzie: Piotr Śliwiński (przewodniczący), Monika Glosowitz, Tomasz Kunz, Paweł Mackiewicz, Małgorzata Mikołajczak, Krystyna Pietrych i Paweł Próchniak.

Marcin Sendecki – laureat za całokształt pracy twórczej

Marcin Sendecki od lat wymieniany jest jako jeden z najwybitniejszych poetów swego pokolenia. Urodził się w 1967 w Gdańsku, dorastał w Tomaszowie Lubelskim, a mieszka w Warszawie.  W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych był związany ze środowiskiem „bruLionu”, dwukrotnie wyróżniany w konkursach poetyckich organizowanych przez redakcję czasopisma. Debiutował w 1992 roku tomem „Z wysokości”. Za tomy „Trap”, „22”, „Pół” i „Farsz” był nominowany (w latach 2009, 2010, 2011 i 2012) do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, którą otrzymał w 2015 roku w kategorii Książka roku za tom „Przedmiar robót”. W 2017 został natomiast laureatem Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej, gdzie doceniono jego kolejny tom „W”. Ostatnio, w 2020 roku, wydał  tom „Do stu”. Sendecki pracował również w tygodniku „Przekrój”, pisuje do „Dwutygodnika” i „Magazynu Książki”. Wraz z Marcinem Świetlickim i Marcinem Baranem zredagował w 1997 antologię „Długie pożegnanie. Tribute to Raymond Chandler”. Jest ponadto redaktorem antologii  „Pogoda ziemi. Wiersze polskie po 1918 roku” z 2010 roku oraz autorem przekładów z angielskiego – tłumaczył m.in. utwory Paula Bowlesa i Jamesa Schuylera.

Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, tak mówi o tegorocznym laureacie: „Nowoczesne podejście do języka poetyckiego, a zarazem dojrzałe odnajdywanie śladów własnych doświadczeń i rozterek w pisarstwie innych, czasami odległych w czasie autorów, doprowadziło Marcina Sendeckiego do stworzenia poezji oryginalnej, wymagającej od czytelnika ciągłego testowania nabytych przyzwyczajeń, estetycznie trudnej i absorbującej, intensywnej. Sendecki mówi o sprawach podstawowych – wolności w odniesieniu do formy, mówieniu w odniesieniu do języka jako instytucji i żywiołu, rzeczywistości jako uciekającym horyzoncie, romantyzmie jako wciąż powracającej matrycy postaw i wyborów, wreszcie o śmierci (śmiertelności). Powaga jego wierszy nie zawsze jest tożsama z brakiem humoru, a tym bardziej ironii, nigdy jednak nie obraca się w napuszoną ceremonialność czy rytualny pesymizm. Tutaj liczy się co innego – gęsta treściwość i żywe tętno poezji”.

A tak o Marcinie Sendeckim mówi Paweł Mackiewicz: „Jest autorem kilkunastu znakomitych książek poetyckich. Stanowią one zwarte, starannie skomponowane całości, a każdą z nich rządzi właściwa jej zasada konstrukcyjna. Wydobywając, jakże często zaskakująco, najrozmaitsze pokłady tradycji, Sendecki chętnie wraca do motywów, figur, inspiracji i stale na nowo je układa. Tegoroczną Wrocławską Nagrodą Poetycką Silesius uhonorowana została poezja mądra, kunsztowna i wielkiej urody.”

Marcin Sendecki dołączył dziś do znakomitego grona laureatów i lauretek Silesiusa, którym za całokształt pracy twórczej w kolejnych latach nagradzani byli: Stanisław Barańczak (2009), Piotr Sommer (2010), Urszula Kozioł (2011), Marcin Świetlicki (2012), Krystyna Miłobędzka (2013), Darek Foks (2014), Jacek Podsiadło (2015), Julian Kornhauser (2016), Andrzej Sosnowski (2017), Bohdan Zadura (2018), Ewa Lipska (2019), Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (2020) i Ryszard Kryniciki (2021).

ip