Zbrodnia i kara - Fiodor Dostojewski na ekranie

„Zbrodnia i kara". Fiodor Dostojewski na ekranie.

14, 16, 17 listopad 2005 KINO "HELIOS"- UNIWERSYTET WROCŁAWSKI - KATEDRA DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ.

Cykl ten jest prezentacją filmów fabularnych poświęconych twórczości Fiodora Dostojewskiego. Złożą się na nią zarówno ekranizacje jego największych dzieł, jak również filmy biograficzne, przybliżające widzom postać pisarza. Prócz projekcji przewidziane są także prelekcje i dyskusja panelowa z udziałem znawców rosyjskiej literatury, krytyków filmowych i miłośników powieści rosyjskiego artysty.

• Dzień I (14 XI 2005 - poniedziałek)

KINO “HELIOS” godz. 20:00 WPROWADZENIE – prelekcja

PROJEKCJE 26 dni z życia Dostojewskiego (ZSRR 1980) reżyseria Aleksandr Zarkhy (Aleksandr Zarchi); scenariusz Vladimir Vajnshtok, Pavel Finn; zdjęcia Vladimir Klimov; muzyka Irakli Gabeli;; czas trwania: 87

W ciągu 26 dni Dostojewski ma napisać powieść. Taki drakoński kontrakt podpisał z wydawcą-oszustem. Powieść jednak powstaje. Jest nią “Gracz”. A stenotypistka, której pisarz dyktuje powieść - Anna Snitkina - zostaje wkrótce potem jego żoną. Film był nominowany do nagrody Złotego Niedźwiedzia na Berlińskim Festiwalu Filmowym w 1981 roku, a odtwórca głównej roli, Anatolij Sołonicyn, wcielajacy się w postać Fiodora Dostojewskiego otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia za tę kreację.

Łagodna (Polska 1995) reżyseria Mariusz Treliński scenariusz Mariusz Treliński, Wojciech Zimński zdjęcia Krzysztof Ptak muzyka Brian Lock scenografia Andrzej Przedworski na podstawie: książki Fiodora Dostojewskiego czas trwania: 91 „Łagodna" - znakomite opowiahdanie Fiodora Dostojewskiego. Upalna noc w Petersburgu przed stu laty. W ciemnym pokoju unoszą się roje much. Na blacie stołu leży martwa dziewczyna. Obok czuwa mężczyzna. Przed jego oczami wyłaniają się obrazy z przeszłości, niezapomniana chwila, kiedy ujrzał ją po raz pierwszy, obrzydliwy moment, kiedy kupił ja od starych ciotek... Serce mężczyzny wypełnia żal i poczucie winy.

Nagrody
1995 Andrzej Przedworski Gdynia (do 1986 Gdańsk) (FPFF)-nagroda za scenografię 1995 Mariusz Treliński Gdynia (do 1986 Gdańsk) (FPFF)-nagroda dziennikarzy 1997 Dominika Ostałowska Moskwa (MFF Słowiańskich i Prawosławnych)-nagroda aktorska nagroda za drugoplanową rolę kobiecą 1997 Dominika Ostałowska Ryga (MF Aktorów Filmowych)-nagroda za rolę kobiecą 1997 Mariusz Treliński Samowar, Nagroda Entuzjastów Kina (przyznawana przez DKF w Świebodzinie) 1996 Janusz Gajos Słupca k. Konina (Przegląd Filmowy "Prowincjonalia")-Złoty Jańcio (nagroda główna) 1996 Mariusz Treliński Łagów (LLF)-Brązowe Grono.

• Dzień II (16 XI 2005 - środa)

KINO "HELIOS" PROJEKCJA
godz. 20:00
Bracia Karamazow (ZSRR 1969) reżyseria Ivan Pyryev, Kirill Lavrov; scenariusz Ivan Pyryev; zdjęcia Sergei Vronsky; muzyka Isaak Shvarts (Izaak Szwarc) na podstawie: powieści Fiodora Dostojewskiego; czas trwania: 232

Adaptacja ostatniej powieści Dostojewskiego, zrealizoawna z dużym pietyzmem przez weterana radzieckiego kina, Iwana Pyriewa. Rozgrywające się w realiach dziewiętnastowiecznej Rosji dramatyczne losy czterech synów Fiodora Pawłowicza Karamazowa. Każdy z braci reprezentuje inny charakter i skarajnie odmienne światopoglądy. Dmitrij to wieczny bon-vivant, który stara się czerpać z życia tylko same przyjemności. Iwan jest zimnym naukowcem, będącym pod złowieszczym wpływem ideologii totalitarnych. Trzeci z braci, nadwrażliwy i chory na epilepsję Smerdjakow na każdym kroku odcina się od swojego pochodzenia, gardząc nim i chcąc wieść życie bliżej natury. Wreszcie, ostatni z nich, Alosza uosabia dobroć, miłość i harmonię. Tylko on jeden w finale filmu odniesie moralne zwycięstwo i zyska nadzieję na lepsze życie.

• Dzień III (17 XI 2005 - czwartek)

KINO "HELIOS" godz. 10:00 PRELEKCJA
PROJEKCJA
Zbrodnia i kara (ZSRR 1970) reżyseria Lew Kulidżanow, czas trwania: 212 Do ekranizacji najwybitniejszego dzieła rosyjskiego moralisty reżyser Lew Kulidżanow przygotowywał się dziesięć lat. Niezwykle starannie odtworzył fizyczny i społeczny obraz dziewiętnastowiecznej Rosji. Wnikliwie i twórczo zanalizował klęskę moralną głównego bohatera. Ukazał historię Raskolnikowa, jako historię zbłąkanej duszy, rozwiany mit o wybrańcach losu, którym wszystko wolno, przestrogę przed katastrofą świata spowodowaną przez chorych moralnie ludzi. Jedna z najlepszych w historii kina ekranizacji dzieł Dostojewskiego.

UNIWERSYTET WROCŁAWSKI - KATEDRA DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ DYSKUSJA PANELOWA
godz. 16:30
KINO "HELIOS"
PROJEKCJA
godz. 20:00 Biesy (Francja 1988) reżyseria Andrzej Wajda scenariusz Jean-Claude Carrière, Agnieszka Holland zdjęcia Witold Adamek muzyka Zygmunt Konieczny na podstawie: powieści Fiodora Dostojewskiego "Biesy" czas trwania: 116 Fabuła koncentruje się wokół historii spisku i zabójstwa, dosyć wiernie prezentując sposób funkcjonowania założonej w 1869 r. w Moskwie przez S. Nieczajewa terrorystycznej organizacji "Zemsta Ludu". Akcja osadzona została w realiach prowincjonalnego miasta. Bohaterowie to przedstawiciele różnych odłamów ruchów radykalnych. Stawrogin - znudzony szlachcic rewolucjonista, ukrywający tajemnicę dawnej zbrodni, wyznawca estetycznego amoralizmu, który doprowadza go w końcu do samobójczej śmierci. Piotr Wierchowieński, przywódca "biesów", rewolucjonista, nihilista, założyciel tajnej organizacji, do której pozyskuje sfrustrowanych młodych ludzi, roztaczając przed nimi wizję panowania nad światem. Jednak nie interesują go ci młodzi, którzy czują się skrzywdzeni i poniżeni. Swoje oskarżenie o sprowadzanie młodzieży na manowce, na meandry nihilizmu kieruje Dostojewski pod adresem Stiepana Wierchowieńskiego, ojca Piotra, pisarza Karmuzinowa - liberalnych inteligentów rosyjskich w starym stylu. Przyjmowana przez młodzież postawa całkowitej abnegacji powoduje, że romantyczny bunt przeradza się w bandycką akcję. Fiodor Michajłowicz Dostojewski urodził się 30 października 1821 roku w Moskwie jako drugi syn Michała Andriejewicza Dostojewskiego. Zmarł 28 stycznia 1881 roku w Petersburgu z powodu pęknięcia tętnicy płucnej. Niski, nerwowy, epileptyk, hazardzista. Popadał w ataki szaleństwa - w jednym z nich zdeformował sobie twarz (uszkodził prawe oko). Jego ojciec - ordynator szpitala wojskowego - byt człowiekiem ponurym, niezrównoważonym alkoholikiem. Został zamordowany, prawdopodobnie była to zemsta. Matka Maria Fiodorowna była natomiast kobietą wrażliwą, rozczytywała się w poezji rosyjskiej. Niewątpliwie na psychice przyszłego autora Zbrodni i kary zaważył nieudany związek rodziców, obfitujący w sprzeczki, kłótnie i ciągłe wybuchy złości ojca. W l827 roku rodzina Dostojewskiego przenosi się do majątku ziemskiego w guberni tulskiej. W 1837 roku umiera matka, a chłopcy zostają oddani do Szkoły Inżynierskiej w Petersburgu. W najmniejszym stopniu nie odpowiada to zainteresowaniom Fiodora, który pasjonuje się literaturą i historią. Rozczytuje się w dziełach Puszkina, Lermontowa, Gogola, Szekspira, Schillera, Scotta. Z tego okresu pochodzą pierwsze jego próby pisarskie: tragedie historyczne Maria Stuart, Borys Godunow. Wiosną 1845 roku kończy pierwszą powieść pt. Biedni ludzie. Krytycy widzą w autorze godnego następcę Gogola. Jego następne powieści: Sobowtór i Gospodyni nie spotykają się już z tak entuzjastycznym przyjęciem. W 1847 roku Dostojewski nawiązuje kontakt z kółkiem Pietraszewskiego. Na dwóch spotkaniach u Pietraszewskiego Dostojewski odczytał list Bielińskiego, w którym padły zarzuty o wiernopoddaństwo wobec carskiego systemu politycznego. Stało się to dowodem obciążającym Dostojewskiego podczas rozprawy pietraszowców. Na dalszą twórczość wywarło silny wpływ aresztowanie go za działalność politycznąo oraz wyrok śmierci w 1849. Wykonanie wyroku zostało zawieszone w ostatniej chwili, kiedy Dostojewski stał już przed plutonem egzekucyjnym. W 1850 roku został zesłany na 4 lata katorgi w Omsku nad Irtyszem. Potem czekała go służba wojskowa. W 1859 roku wrócił do Petersburga z poślubioną w Kuźniecku wdową Marią Isajew. Publikuje Wspomnienia z domu umarlych - autobiograficzną książkę o pobycie w Omsku. W 1864 roku powstaje jedno z kluczowych dzieł Dostojewskiego Notatki z podziemia. W 1862 roku wyjeżdża za granicę. Zwiedza miasta Niemiec, Włoch, Paryż, Londyn. Interesują go przede wszystkim ludzie. Utwierdza się w przekonaniu, że cywilizacja zachodnioeuropejska to duchowy cmentarz. W 1864 roku umiera żona i brat pisarza Michał. W 1866 roku żeni się z Anną Grigorjewną Snitkin, młodszą od niego o 25 lat stenografistką. Związek ten okazał się niezwykle szczęśliwy. Dzięki niej mogły powstać jego największe arcydzieła i dzięki jej uporowi, konsekwencji i zapobiegliwości mógł względnie spokojnie pracować. W latach 1865-66 powstała Zbrodnia i kara. W 1867 roku małżonkowie opuścili na cztery lata Petersburg. Zwiedzili Drezno, Baden-Baden, Genewę, Vevey, Mediolan, Florencję, Bolonię. Pragę. W roku 1868 ukazała się powieść Idiota, a w 1872 Biesy. Ostatnią wielką powieścią Dostojewskicgo, drukowaną na łamach czasopisma "Russkij Wiestnik" w latach 1879-80, było dzieło uważane za syntezę jego twórczości - Bracia Karamazow. .

Przegląd organizuje DKF Introspekcja.